Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU

Category Archives: kbs

Akıllı şehirlerde büyük coğrafi veri yönetimi ve analiğine yönelik TÜBİTAK 1001 projemiz kabul edildi.

Posted on by Posted in cbs, kbs, MekansalZeka, Tucbs

Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU yürütücülüğünde gerçekleştirilecek projenin amacı, akıllı şehirlerde taşınmaz yönetim örneğiyle büyük coğrafi veri altyapısının oluşturularak verilerin birlikte çalışabilir yapıda yönetimi, yeni nesil makine öğrenmesi teknikleriyle analizi ve sonuçların web ortamında paylaşımında örnek uygulama yaklaşımının geliştirilmesidir. Mevcut durum irdelendiğinde; parsel bilgileri, imar durumu, 2B/3B bina/bağımsız bölüm ve ilgili veriler yapısal özellikteki farklı veri kaynaklarında yönetilmektedir. Ulaşım, hava kalitesi ve gürültü gibi algılayıcılardan gelen verilere gerçek zamanlı erişmek istendiğinde yapısal-olmayan verilerin yönetimi gerekmektedir. Çalışmada yapısal ve yapısal-olmayan veri altlıklarının Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri (TUCBS) veri temaları ile birlikte çalışabilir yönetimi için akıllı şehirlerde taşınmaz yönetimi coğrafi veri modelleri tasarlanacaktır. İstanbul ve Kocaeli’de seçilen uygulama alanında, heterojen yapıdaki büyük coğrafi verinin analitik işlenmesi ile sosyo-ekonomik, ulaşım, çevre, enerji, kamu hizmetlerine ve kentsel fonksiyonlara erişilebilirlik gibi farklı perspektiflerden taşınmaz yönetim unsurlarının irdelenmesi için veri altyapısı oluşturulacaktır.

Taşınmaz yönetim uygulamalarında, gelişmiş makine öğrenmesi teknikleri ile toplu taşınmaz değerlemesinde performans farklılıkları ve kriterlerin bölgesel önem düzeyleri test edilecektir. Taşınmaz dinamiklerinin konumsal-zamansal değişimi analizleri yapılacaktır. Web/mobil “Akıllı Şehir Taşınmaz Yönetimi” uygulaması ile herhangi bir konum veya taşınmaz için taşınmaz değeri, sosyo-ekonomik, yasal ve çevresel kriterlere gerçek zamanlı erişimi, analiz sonuçlarının görselleştirilmesi ile kamu/özel sektör kullanıcılarına yeni nesil karar-destek platformu geliştirilecektir.

Proje yönetiminde; Hacettepe Üniversitesi, Konya Teknik Üniversitesi, Hollanda Delft ve Twente Üniversiteleri gibi farklı kurumlardan Haritacılık, CBS, Planlama ve Bilişim disiplinlerinden yetkin araştırmacılar görev alacaktır. Kamu kurumları ve özel sektör ile işbirliği sağlanacaktır.

Site suitability analysis for green space development of Pendik district (Turkey)

Posted on by Posted in arazi yönetimi, cbs, kbs, Uncategorized

•Urban green space provides many socio-economic, environmental and ecological benefits.
•Land suitability analysis aids planners to quantify and specify urban green amenities.
•Characterisation of urban green space planning helps to combat with adverse effects of urbanization.
•Multi-criteria analysis integrated with fuzzy set and GIS is an advanced method for suitability analysis.
•The integrated methodology can be used for other land uses and case studies.

Web link for full text:https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1618866718308318?via%3Dihub

Ustaoglu, E., Aydınoglu, A.C., “Site suitability analysis for green space development of Pendik district (Turkey)“, Urban Forestry & Urban Greening, Volume 47, January 2020, 126542. (SCI, Q1)

Abstract

Urban green amenities provide many environmental and social benefits that are important for urban landscapes, natural ecosystems and their services. Amenity-led development is at the centre of local policies and regional growth strategies in that it reduces the impacts of rapid urbanisation on environment and society. Therefore, planners and policy makers often seek to optimise benefits of urban green spaces through developing programmes and strategies for the green amenity-oriented development in different urban areas and regions. Land suitability analysis is a widely utilised methodology that can help to establish strategies for the development of urban green land. This paper follows an integrated approach for the suitability analysis of urban green land development through integrating fuzzy set model and analytical hierarchical process (AHP) with the GIS-based multi-criteria decision making process. Pendik district in Istanbul (Turkey) was selected for the case study. Geo-physical factors, accessibility, blue and green amenities, residential centres, agricultural suitability, and land use/cover of the study area were recognised as the key factors affecting urban green land suitability. The results showed that most of the sites fall within marginal and low suitability class. About 25 % of the area was low suitable for green land development and 9 % was highly suitable. Land in the southern part of Pendik had higher suitability while northern region resulted in lower suitability. With a better understanding of potential sites that are suitable for urban green development, this study is fruitful for optimising land use planning and decision support.

Keywords

Analytical hierarchy processFuzzy setGISLand suitability analysisMulti-criteria analysisUrban green amenities

In FIG Working Week 2015, GIS based Accessibility Assessment for Public Service

Posted on by Posted in cbs, English, Etkinlikler, kbs

FIG Working week 2015, 17-21 May 2015, Sofia, Bulgaria,

GIS based Accessibility Assessment for Public Services: Istanbul Case

Ozan Arif KESİK, Arif Çağdaş AYDINOGLU and Deniz SAĞLAM, Turkey

 

[abstract] [paper] [handouts]

Key words: Geographic Information System, Accessibility, Transportation, Istanbul,

SUMMARY

The concept of accessibility is significant in accessing to many functions such as works, social facilities, and accommodation in developing urban areas. Transportation facilities and land use of a city affect the daily life of all the individuals dwelling in the city. Development of effective accessibility strategies makes the life of people in cities more habitable. The fact that number of vehicle owners increases result in many problems. Some of these main problems are environmental pollution, parking lot problems, traffic jam and accidents, physical inactivity and obesity.

Accessibility to urban functions must be analyzed and planned firstly in order to have livable cities. Understanding public transportation accessibility is important to encourage shifts to reduce car and using public transportation. There are 14.160.467 people living in Istanbul (Turkey) according to 2013 data. The number of travel is considerably high and private vehicles carry out most of these travels. Access to public transportation will pave the way for the decrease in the number of private vehicles in the traffic.

In this study, Geographic Information Systems (GIS) techniques were used to assess transportation accessibility. Network analyst techniques support determining zone-based, isochronal, raster-based accessibility assessment on transportation network. 9 different metro and train lines of Istanbul that 400 million people travel annually were analyzed as the case study. Thus, approaches for the effective use and planning of transportation infrastructure were examined to reach urban functions.

 

The congress web site: http://www.fig.net/fig2015/

3. Uluslararası İstanbul Akıllı Şebekeler Kongresi’nde (2015) “CBS ile Ulaşım Altyapısında Park Alanlarının Planlanması” bildirisi sunuldu.

Posted on by Posted in cbs, English, kbs

Uluslararası İstanbul Akıllı Şebekeler Kongresi, 29-30 Nisan 2015 tarilerinde Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir. Kongrede akıllı şebeke araştırmacıları, endüstrideki uygulayıcıları, geliştiricileri ve kullanıcıları; üst düzey fikirleri ve sonuçlarını keşfetmek, kullanılan teknikler ve deneyimler hakkında alışveriş için fikirlerini paylaşmıştır.

Kongrede sunduğumuz bildiride, CBS teknikleri ile ulaşım altyapısında park alanlarının planlanmasına yönelik uygulama tanıtılmıştır. Gelişen kentlerde konum-bazlı olarak araç park alan ihtiyacının belirlenmesi için geliştirilen analiz algoritması irdelenmiştir. Ağ analizi ve konumsal karar destek araçları kullanılarak, İstanbul için örnek uygulama ile mevcut ve önerilen park alanlarına göre talebi karşılayan optimum park alanları belirlenmiştir.

İngilizce Bildiri özeti ve metni;

Planning of Parking Places on Transportation Infrastructure by Geographic Information Techniques

Arif Cagdas AYDINOGLU (GTU), Metin SENBIL
(Gazi Univ.), Deniz SAGLAM
(IBB), Selcuk DEMİR (ISPARK A.S.)

Abstract— Considering the increased number of vehicles every day, parking supplies should meet parking demands on transportation infrastructure. Irregular construction and excessive population growth in urban areas required re-planning and site selection of parking places. In this study, an analysis algorithm was developed to determine location-based parking demand by using Geographic Information System (GIS) techniques. After calculating parking demand and supply balance, the location-allocation techniques of network analysis were implemented to determine the best locations of parking, depending on parking demand. These processing tools were tested for an urban area. As a result, an innovative data processing method was developed to determine the best locations of car parking.

 

Bildiri tam metni / Full paper

Aydinoglu-2015-ICSG-paper 

Kongre web sayfası / Congress web page:

http://www.icsgistanbul.com/

15. Harita Kurultayı’nda Bulanık Mantık ile Coğrafi Bilgi Teknolojilerini Kullanarak Taşınmaz Değerlemesi

Posted on by Posted in arazi yönetimi, cbs, kbs

15. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Congresium, 25-28 Mart 2015, Ankara

Bulanık Mantık ile Coğrafi Bilgi Teknolojilerini Kullanarak Taşınmaz Değerlemesi

Mustafa Andaç Derinpınar, Arif Çağdaş Aydınoğlu

Özet

Taşınmaz değerlemesi, arazi yönetiminde değer esaslı alım satım işleri ve banka kredilendirmesinin yanı sıra, günümüzde kentsel dönüşüm süreçlerinde mevcut rayiç değerin belirlenip düzenleme sonrası taşınmaz malların dağıtımında temel alınmaktadır. Taşınmaz değerlemesinde en doğru sonuca ulaşabilmek için bilgi teknolojilerinin kullanımı ile diğer yöntemleri irdelemek ve yorum faktörünü en aza indirerek güvenilir değerlendirme yapmak gerekmektedir. Bu yaklaşımla, piksel bazlı olarak yapılan nominal değerleme yöntemi faktörleri ile bulanık mantık üyelik sisteminin avantajları birlikte irdelenerek, taşınmaz değerlemede kullanılabilirliği belirlenmiştir. Çalışmada literatürde yer alan nominal değerleme faktörleri tespit edilmiştir. Buna göre Sarıyer ilçesi için nominal değerleme faktörleri toplu taşımaya yakınlık, kamu hizmetlerine yakınlık, planlama ve kullanım düzeyi gruplarına ayrılarak incelenmiştir. Yapılan analiz sonuçları klasik (boolen) mantıkta (0,1) değerlerini almaktadır. Çalışmada taşınmaz değer faktörlerini keskin kümelerle tanımlanması yerine, doğası gereği daha yorumlanabilir olan bulanık mantıkla [0,1] değer aralığında tanımlanmaktadır. Her faktörün bulanık mantık üyelikleri (Linear, Gaussian, Small vb. ) belirlenirken faktörlerin taşınmaz değerine olan ağırlığı göz önüne alınmıştır. Böylece bütün veriler birbiri ile kıyaslanabilecek ve üst üste bindirilerek tek bir veri elde edilebilecek konuma gelmiştir. Sonuç olarak Bulanık mantık ile yapılan nominal değerleme işlemlerinin, arazi değer haritalarının üretilmesinde veya değer gruplarının belirlenerek parsel bazlı değerlemede akılcı bir yol olduğu ve gerçeğe yakın sonuçlar verdiği görülmüştür.

Anahtar Sözcükler: Coğrafi Bilgi Sistemleri, Bulanık Mantık, Taşınmaz Değerleme, Nominal Değerleme Yöntemi

 

Bildiri tam metni için tıklayınız.

 

2. İstanbul Otopark Master Planlama Çalıştayı İstanbul’da yapıldı.

Posted on by Posted in arazi yönetimi, cbs, kbs, Uncategorized

İstanbul Büyükşehir Belediyesi İSPARK A.Ş.’nin düzenlediği “2. İstanbul Otopark Master Planlama Çalıştayı“, 21-23 Ağustos 2014 tarihlerinde İstanbul Pendik Hotel’de gerçekleştirildi.

A.Ç. Aydınoğlu, ”Coğrafi Bilgi Teknolojileri ile Planlama ve Otopark Yer Seçimi” konulu bildirisini sunmuştur.

Yüksek Lisans Tezi: “Bulanık Mantık ile Coğrafi Bilgi Teknolojilerini Kullanarak Taşınmaz Değerlemesi: Sarıyer-İstanbul Örneği”

Posted on by Posted in arazi yönetimi, kbs, tez

İTÜ Bilişim Enstitüsü Coğrafi Bilgi Teknolojileri Lisansüstü Programı öğrencisi Mustafa Andaç DERİNPINAR tarafından Doç. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU danışmanlığında hazırlanan “Bulanık Mantık ile Coğrafi Bilgi Teknolojilerini Kullanarak Taşınmaz Değerlemesi: Sarıyer-İstanbul Örneği” konulu yüksek lisans tezi tamamlanmıştır.

ÖZET

Taşınmaz değerlemesi, arazi yönetiminde değer esaslı alım satım işleri ve banka kredilendirmesinin yanı sıra, günümüzde kentsel dönüşüm süreçlerinde mevcut rayiç değerin belirlenip düzenleme sonrası taşınmaz malların dağıtımında temel alınmaktadır. Bu kapsamda, taşınmaz değer haritalarının doğru ve güvenilir biçimde en kısa sürede üretilmesi, kamu hizmetlerinin uygulanması ve arazi rantının adaletli paylaşımı gibi birçok yönden önemli bir ihtiyaçtır. Taşınmaz değerleme yöntemlerinde sıklıkla kullanılan yöntemler; emsal, gelir ve maliyet yöntemidir. Taşınmaz değerlemesinde en doğru sonuca ulaşabilmek için bilgi teknolojilerinin kullanımı ile diğer yöntemleri irdelemek ve yorum faktörünü en aza indirerek güvenilir değerlendirme yapmak gerekmektedir. Bu yaklaşımla, piksel bazlı olarak yapılan nominal değerleme yöntemi faktörleri ile bulanık mantık üyelik sisteminin avantajları birlikte irdelenerek, taşınmaz değerleme yapılmıştır ve yöntemin kullanılabilirliği belirlenmiştir.

Bu çalışmada, öncelikle literatürde ve örnek çalışmalardaki nominal değerleme faktörleri ve ağırlıkları bulunmuştur. İstanbul ili Sarıyer ilçesi çalışma alanı örneğiyle, bu değerleme faktörleri incelenmiş, kıyaslanarak gruplandırılmış ve değerlemeye etkisi olan faktörler belirlenmiştir. Çalışmada faktörler bölgeye göre değiştirilebilir. Bu çalışmada önemli görülen ve uygulaması yapılan taşınmaz değerleme faktörleri dört ana grupta toplanmıştır. Bu gruplar ve kapsadığı faktörler şunlardır;

 

  • Toplu taşımaya yakınlık kapsamında altında demiryolu metro duraklarına yakınlık, karayolu otobüs duraklarına yakınlık, denizyolu iskelelere yakınlık faktörleri belirlenmiştir.
  • Kamu hizmetlerine yakınlık kapsamında kamu kurumlarına yakınlık, eğitim kurumlarına yakınlık, sağlık kurumlarına yakınlık, dini birimlere yakınlık, ve kültürel/sosyal tesislere yakınlık faktörleri belirlenmiştir.
  • Planlama başlığı altında ise izin verilen kat adedi, imar durumu ve üst düzey yola çıkış faktörleri belirlenmiştir.
  • Kullanım düzeyi kapsamında, eğim, bakı ve manzara faktörleri irdelenmiştir.

 

Bu faktörler için Sarıyer ilçesinin araştırma amaçlı kullanılan veri altlıkları ve web tabanlı harita servislerinden sayısallaştırma yoluyla elde edilmiştir.

Taşınmaz değerleme faktörleri klasik (boolen) mantıkta kullanıldığında, üretilen verilerde yalnızca 0 ve 1 değerlerini alabilmektedir. Gerçekte taşınmaz değer faktörlerini keskin kümelerde tanımlamak yerine, doğası gereği daha yorumlanabilir yani 0 ve 1 değerleri arasını alabilecek bir şekilde tanımlanmalıdır. Bulanık mantık 0 ve 1 arasındaki değerleri de alarak üretilmektedir. Bütün faktörlerde üretilen analiz sonuçları bulanık mantık üyeliklerine alınarak 0 ve 1 arası piksel değerlerine getirilmiştir. Böylece bütün veriler birbiri ile kıyaslanabilecek ve üst üste bindirilerek tek bir veri elde edilebilecek konuma gelmiştir. Bulanık mantık üyeliklerinin diğer avantajı ise, üyeliğe alınan değer faktörü davranışının bulanık mantığa [0,1] genel bir üyelik fonksiyonu grafiği ile tanımlanabilmesidir. Değer faktörlerine ait üyelik fonksiyonlarının belirlenmesinde, Small, Gaussian, Linear, Near, Large bulanık mantık üyelikleri kullanılmıştır. Örneğin; eğim faktörü üyeliğe alınırken Lineer (5,45) fonksiyonu kullanılmış, eğim 0 ve 5 derece arasında 1, dik eğime kadar lineer olarak 0 a kadar azalan bir grafik kullanılmıştır. Belirlenen üyelik faktör gruplarının bütünleşik değerlemesinde AND ve OR bindirme tipleri kullanılmıştır.

Sonuç olarak Bulanık mantık ile yapılan nominal değerleme işlemlerinin, arazi değer haritalarının üretilmesinde veya değer gruplarının belirlenerek, parsel bazlı değerlemede akılcı bir yol olduğu ve gerçeğe yakın sonuçlar verdiği görülmüştür. Coğrafi bilgi teknolojileri ile bulanık mantık kullanılarak Taşınmaz Değer haritası üretimi için farklı tür ve değerdeki verileri aynı ortamda bütünleştirerek, kullanıcıya kolay yorum yapabilme, bulanık üyeliklere alarak birçok sınırlandırmayı istenilen ivme ile verebilme yeteneğini sağlayabilme, gerçek değere yaklaşım ve otomatik analiz edilerek büyük verilerde kolaylıkla sonuç üretebilme yeteneğini sağlamaktadır.

Anahtar kelimeler:

Taşınmaz Değerleme, Coğrafi Bilgi Teknolojileri, Bulanık Mantık, Nominal Değerleme Kriterleri

 

Hazırlayan:

Mustafa Andaç DERİNPINAR

Tez Danışmanı:

Doç. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU (İTÜ / GYTE)

Tez Jürileri:

Prof. Dr. Rahmi Nurhan ÇELİK (İTÜ)

Doç. Dr. Halis SAKA (GYTE)

Savunma Tarihi:

25 Haziran 2014

1. KAUS Kongresi’nde “Trafik Ölçme Sensörü Verilerinin Zamansal Analizi”

Posted on by Posted in cbs, Etkinlikler, kbs

Nüfus artışı ve büyüyen kentlerde, ulaşım hizmetlerinin bütünleşik yönetiminde birçok teknolojinin birlikte çalışabilirliğini sağlayacak Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) nin geliştirilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. T.C. Hükümeti 2014 programında da enerji verimliliği için, ulaşılabilirliği artırmak için ve yaşanabilir kentler için AUS geliştirilmesinin önemi vurgulanmıştır.

26-28 Mayıs 2014 tarihlerinde Grand Cevahir Hotel, İstanbul’da gerçekleştirilen 1. Karayolu Akıllı Ulaşım Sistemleri (KAUS) konferansında, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tekniklerini kullanarak veritabanında trafik sensör verilerinin zamansal analizine yönelik örnek uygulamalar geliştirilmiştir.

1. KAUS Kongresi programı için tıklayınız.

TRAFİK ÖLÇME SENSÖRÜ VERİLERİNİN ZAMANSAL ANALİZİ

Engin ERKAN ve Arif Çağdaş AYDINOĞLU

ÖZET

Akıllı Ulaşım Sistemleri uygulamalarında, sensör algılayıcıların gerçek zamanlı ürettiği veriler kullanılarak birçok tematik uygulama alanında karar destek sağlanabilmektedir. Uzaktan trafik mikrodalga sensörü anlamına gelen RTMS, trafik algılama ve ölçmesi için özel tasarlanmış detektörlerdir. Sensörlerden gerçek zamanlı trafik bilgisi alınabilmektedir. Ancak bu verilerin zamana bağlı yönetimi, kontrolü ve raporlanması karar vericiler için önem taşımaktadır. Bu amaçla, Coğrafi Bilgi Teknolojileri ile zamansal veri yönetimi ve trafik yoğunluğunun izlenmesi konusunda çalışmalar yapılmıştır. İstanbul ili örneğiyle RTMS sensörlerinden gelen ham veri, istenen zaman dilimine göre otomatik süzülerek coğrafi/konumsal veritabanı ile entegre edilmiştir. Sonuç olarak veritabanında istediğimiz zaman sorgusuna göre ulaşım planlamayı destekleyen raporlama ve çıktılar üretilebilmektedir.

Bildiri tam metni için   Aydinoglu-2.karayolu

 

Yüksek Lisans Tezi: “Akıllı Kent Yönetiminde Ulaşım Hizmetlerine Yönelik Konumsal Karar Destek Araçlarının Geliştirilmesi: İstanbul Örneği”

Posted on by Posted in cbs, kbs, tez

İTÜ Bilişim Enstitüsü Coğrafi Bilgi Teknolojileri Lisansüstü Programı öğrencisi Deniz SAĞLAM tarafından Doç. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU danışmanlığında  hazırlanan “Akıllı Kent Yönetiminde Ulaşım Hizmetlerine Yönelik Konumsal Karar Destek Araçlarının Geliştirilmesi” konulu yüksek lisans tezi tamamlanmıştır.

ÖZET

Yoğun kentleşme, köyden kente göç ve nüfus artışının sonucu olarak sorunlarıyla birlikte büyüyen kentlerin etkin yönetim ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Planlamanın istenen düzeyde yapılamaması ve yapılaşmada plan uyumsuzluğu, kentleri gittikçe yaşanamaz hale getirmiştir. Kentsel fonksiyonların yönetimine yönelik mücavir alanlarda büyükşehir belediyeler ve belediyeler; mücavir alan dışında da il özel idarelerine büyük görevler düşmektedir. Bu kapsamda Bilgi ve iletişim teknolojileri, etkin kent yönetimi için olanaklar sağlamaktadır. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), doğrudan veya dolaylı mekan / konumla ilişkili bilginin toplanarak, yönetiminde ve analizinde etkin bir araç olarak karar vericilere destek sağlamaktadır. Bu teknolojilerin kent yönetimine yönelik temelini oluşturan Kent Bilgi Sistemlerini (KBS) kurmak ve işletmek görevi ilgili kanunlarla yerel yönetimlere verilmiştir.

Akıllı kent yönetimi kavramıyla öngörülen; veritabanları, mobil saha ekipleri, uydu görüntüleri, sensörler vb. farklı kaynaklardan gelen veri altlıklarının birlikte çalışabilirliğini sağlayarak, kentsel altyapı yönetiminde, acil durumda müdahale gerektiğinde ve yöneticilerin anlık karar ihtiyacı söz konusu olduğunda, ilgili teknik bileşenleri etkin kullanarak dinamik veri yönetimi ile kısa zamanda ve etkin bilgi üretip uygulayabilmektir. KBS ise akıllı kent yönetiminin önemli aracı olarak harita altlıkları üretimi, planlama, ulaşım, altyapı, çevre, temizlik, güvenlik vb. fonksiyonlara yönelik konuma dayalı verilerin ve ilişkili tüm bilgilerin yönetilerek analiz edilmesine olanak sağlamaktadır. Böylelikle akıllı kent yönetim bileşeni olarak CBS / KBS teknikleri kullanılarak kent yönetimine yönelik karar destek ve analiz araçları geliştirilebilir.

Tez kapsamında, KBS’ye yönelik mevzuat analizi yapılarak ilgili sorumluluklar irdelenmiş, KBS kurulması ve işletilmesine yönelik Türkiye’deki ve uluslararası düzeyde başarılı örnekler dikkate alınarak mevcut durum analizi yapılmıştır. KBS standartlarının belirlenmesi projesindeki veri gereksinimi ve iş analizinde ulaşım altyapısı gereksinimleri dikkate alınarak, İstanbul örneğiyle akıllı kent yönetimine yönelik kavramlar, yaklaşımlar ve gereksinimler irdelenmiştir.

Geliştirilen örnek uygulamada, İstanbul ili metropolitan alanı akıllı kent yönetimine yönelik pilot çalışma alanı olarak seçilmiştir. Analizler neticesinde, ulaşım altyapısı ve hizmetlerinin planlanmasına yönelik ihtiyaçlar ve hedef uygulamalar belirlenmiştir. Uyguluma durumu ve veri gereksinimine göre KBS standartları kapsamındaki veri modeli belirlenmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve ilgili iştiraklarından derlenen ham verilerle, ihtiyaca yönelik, mobil ve web ortamından güncellenebilir coğrafi veritabanı kurulmuştur.

Akıllı kent yönetimi için kentsel hareketliliğin belirlenmesi, ulaşım ve toplu taşıma erişebilirlik düzeyi ve ihtiyacı olan yerlerin belirlenmesi gibi problemlerin çözümüne yönelik konumsal analiz işlem araçları tasarlanmıştır. Karar vericilere yönelik analiz düzeyi olarak, yöneticiye sahip en küçük idari birim olan “Mahalle” seçilmiştir. Coğrafi Bilgi Teknolojileri ile analiz araçlarının geliştirilmesinde, vektör tabanlı bindirme  ve ağ analizi fonksiyonlarını kullanan konumsal analiz işlem adımları belirlenmiştir. 

İstanbul için yapılan uygulamalarda; toplu taşıma erişilebilirlik düzeyini belirlemek için raylı sistemler ve metrobüs, deniz ve kara ulaşımının bütünleşik erişilebilirlik analizleri yapılmıştır. Raylı sistemleri dikkate alarak toplu taşıma ihtiyacı olan yerler  belirlenmiştir. Planda belirlenen ana fonksiyon sınıflarına göre arazi kullanım analizi yapılmıştır. Kentsel hareketliliğin belirlenmesinde; sağlık, kamu, spor, eğitim, alışveriş, sosyal, turizm ve rekreasyon donatıları trafik çekim düzeylerine göre analiz edilmiştir. Sosyo-ekonomik analizler için; bina kullanım alanı ve yoğunluğu, nüfus dağılımı, gelir dağılımı ve çalışan sayısı haritaları üretilmiştir. Üretilen bu harita altlıkları, yüksek- orta- düşük düzeyde gruplandırılmıştır. Ayrıca İstanbul ulaşım ana planı hanehalkı anketi analizleri sonucu üretilen, otomobil sahipliği ve parklanma kapasitesini gösteren haritalar karar vericilere destek sağlamak amacıyla veritabanı ile bütünleştirilmiştir.

 ArcGIS coğrafi veritabanı ortamında “toolbox” analiz araçları kullanılmıştır. İstanbul mahalleleri ve trafik zonları için gerçekleştirilen uygulama ile, akıllı kent yönetimi çözümü olarak ulaşım altyapısının geliştirilmesinde ve otopark gereksiniminin belirlenmesinde karar vericilere destek sağlayan yaklaşım belirlenmiştir. Bulut Bilişim çözümü olarak ArcGIS Online platformu kullanarak, akıllı kent yönetimi için paydaşlarla işbirliğini sağlanmış ve web paylaşımı ortamı yapılandırılmıştır. Benzeri yaklaşımla, karar vericiler  hedef politikalarına göre veritabanındaki veri altlıklarını kullanarak karar destek analizleri yapabilir ve hedef yatırım bölgelerini belirleyebilir.  Bu yaklaşımla, geliştirilen örnek modeller farklı kentlerde uygulanabileceği gibi, farklı kentsel problemlerin çözümüne yönelik geliştirilen analiz araçları ile akıllı kent yönetimini destekleyen KBS uygulamaları geliştirilebilir.

 

Anahtar kelimeler: CBS, Kent Bilgi Sistemleri, Akıllı Kentler, Ulaşım, Konumsal Analiz,  Erişilebilirlik, İstanbul

Hazırlayan:

Deniz SAĞLAM

Tez Danışmanı:

Doç. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU (İTÜ / GYTE)

Tez Jürileri:

Prof. Dr. Necla. ULUĞTEKİN (İTÜ)

Doç. Dr. Çiğdem GÖKSEL (İTÜ)

Savunma Tarihi:

12 Mayıs 2014