bulanık mantık – Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU

Yüksek Lisans Tezi: “CBS Yardımıyla Heyelan Risk Analizi: Fındıklı (Rize) Örneği”

Posted on 02/08/2019 by arifcagdas Posted in adys, afet yönetimi, cbs, tez

GTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri Lisansüstü Programı öğrencisi Yalçın ŞAHİN tarafından Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU danışmanlığında hazırlanan “ Coğrafi Bilgi Sistemleri Yardımıyla Heyelan Risk Analizi: Fındıklı (Rize) Örneği” konulu yüksek lisans tezi tamamlanmıştır.

ÖZET

Ülkemizin en fazla yağış alan ve engebeli bölgelerinden biri olan Karadeniz Bölgesi’nde en çok can ve mal kaybına neden olan doğal afet heyelandır. Bu kayıpların en aza indirilmesi için potansiyel heyalan alanlarının belirlenmesi ve bu alanlara ilişkin gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu kapsamda heyelan duyarlılık analizlerinin yapılması; kayıpların azaltılmasında, sosyal yaşamın verimli yürütülmesinde ve mühendislik projeleri planlamalarında kolaylıklar sağlamaktadır. Bu çalısmada, Rize ili, Fındıklı İlçe sınırlarında heyelan duyarlılık (tehlike) haritasının oluşturulması ve Rize İl Özel İdaresi yetki alanı içerisinde belirlenen unsurlara ilişkin zarar görebilirlik ve risk analizleri, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknikleri bulanık mantık teknikleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada heyelana etki eden topoğrafya, toprak, arazi kullanımı, jeoloji, akarsu, idari sınır, yol, yol sanat yapısı ve duvar yapı verileri kullanılmıştır. Bu veriler ilgili kamu kurumlarından temin edilmiş ve coğrafi veriler uygun topolojik yapıda düzenlenmiştir. Oluşturulan heyelan duyarlılık haritasının güvenirliliğinin test etmek amacıyla heyelan envanter haritası ve heyelan duyarlılık haritası karşılaştırılmıştır. Üretilen heyelan duyarlılık haritasının kontrolü ile çok yüksek ve yüksek derecede duyarlı bölgeler bazında toplamda % 81 doğruluk olduğu tespit edilmiştir. Zarar görebilirlik ve risk analizi unsurları olarak, Rize İl Özel İdaresi yetki alanı içerisinde yer alan yol envanteri verileri, yol sanat yapı ve duvar yapı verileri belirlenmiş ve değerlendirmeler gerçekleştirilmiştir.

Anahtar kelimeler: Heyelan, Tehlike, Duyarlılık, Zarar Görebilirlik, Risk, Bulanık Mantık, Coğrafi Bilgi Sistemleri,
Rize.

Hazırlayan:

Yalçın ŞAHİN

Danışman:

Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU (GTÜ)

Jüri Üyeleri:

Doç. Dr. Cemal Özer YİĞİT (GTÜ)

Doç. Dr. Çiğdem GÖKSEL (İTÜ)

Savunma Tarihi:

02 Ağustos 2019

M.Sc. Thesis: “Designing A Land Administration Model Supporting Data Interoperability Between Applications: Land Valuation Example”

Posted on 02/11/2017 by arifcagdas Posted in arazi yönetimi, tez, Tucbs, Uncategorized

GTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri Lisansüstü Programı öğrencisi Rabia BOVKIR tarafından Doç. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU danışmanlığında hazırlanan “Uygulamalar Arasında Verilerin Birlikte Çalışabilirliğini Destekleyen Arazi İdaresi Modeli Tasarımı: Arazi Değerlemesi Örneği” konulu yüksek lisans tezi tamamlanmıştır.

ABSTRACT

Managing land related information effectively is a significant factor to achieve a successful land management and sustainable administration of the land. Successful land administration and applications can be implemented with the existence of qualified, standardised and interoperable data sets. Within the land administration concept, for making the data accessible and reusable in various thematic land related applications, data sets should be produced to allow interoperability and data sharing. For the solution of the standardisation and interoperability issues, Geographic Data Infrastructures (GDI) concept has emerged with the purpose of developing geographic data production and sharing standards. Each government and geographic data organization developed their own GDI to specify their geographic standards and reference models.

In this thesis, Infrastructure for Spatial Information in Europe (INSPIRE) and Turkish National GIS (abbreviated as TUCBS) were examined and evaluated with the purpose of determining an approach for designing a land administration model. Within these GDI, most commonly used geospatial data production and sharing standards such as International Organization for Standardization (ISO) TC/211 (Technical Committee about Geographic Information/Geomatics) 19xxx series standards and OGC (Open Geospatial Consortium) open standards for interoperability were analysed. In land management concept, ISO 19152 Land Administration Domain Model (LADM) and INSPIRE Cadastral Parcels data theme were studied in detail. According to the requirements of these standards, TUCBS.TK data model was improved. Within the land administration concept, as an example land valuation model was designed and added to the TUCBS.TK as an extension. For analysing the availability and operability of the designed model and performing a land valuation process within the TUCBS and INSPIRE geographic data infrastructures, Pendik land valuation example was implemented. Source data structures transformed into INSPIRE and TUCBS data standards by using geographic Extract-Transform Load (ETL) tools. By using analysis approaches in Geographic Information Systems, an automated land valuation process was performed with standardised data.

Key Words: GDI, Turkish National GIS, Geographic Data Standards, ISO/TC211, OGC, GML, LADM, Land Valuation, Open Data Model, Geospatial Analysis Tools.

Prepared by:

Rabia BOVKIR

Thesis Adviser:

Assoc. Prof. Arif Çağdaş AYDINOĞLU, Ph.D. (GTÜ)

Jury Members:

Assoc. Prof. Arzu ERENER, Ph.D. (Kocaeli Univ.)

Assist. Prof. Ismail COLKESEN, PhD (GTÜ)

Date of Defence:

05 July 2017

15. Harita Kurultayı’nda Bulanık Mantık ile Coğrafi Bilgi Teknolojilerini Kullanarak Taşınmaz Değerlemesi

Posted on 25/03/2015 by arifcagdas Posted in arazi yönetimi, cbs, kbs

15. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Congresium, 25-28 Mart 2015, Ankara

Bulanık Mantık ile Coğrafi Bilgi Teknolojilerini Kullanarak Taşınmaz Değerlemesi

^{Mustafa Andaç Derinpınar, Arif Çağdaş Aydınoğlu}

Özet

Taşınmaz değerlemesi, arazi yönetiminde değer esaslı alım satım işleri ve banka kredilendirmesinin yanı sıra, günümüzde kentsel dönüşüm süreçlerinde mevcut rayiç değerin belirlenip düzenleme sonrası taşınmaz malların dağıtımında temel alınmaktadır. Taşınmaz değerlemesinde en doğru sonuca ulaşabilmek için bilgi teknolojilerinin kullanımı ile diğer yöntemleri irdelemek ve yorum faktörünü en aza indirerek güvenilir değerlendirme yapmak gerekmektedir. Bu yaklaşımla, piksel bazlı olarak yapılan nominal değerleme yöntemi faktörleri ile bulanık mantık üyelik sisteminin avantajları birlikte irdelenerek, taşınmaz değerlemede kullanılabilirliği belirlenmiştir. Çalışmada literatürde yer alan nominal değerleme faktörleri tespit edilmiştir. Buna göre Sarıyer ilçesi için nominal değerleme faktörleri toplu taşımaya yakınlık, kamu hizmetlerine yakınlık, planlama ve kullanım düzeyi gruplarına ayrılarak incelenmiştir. Yapılan analiz sonuçları klasik (boolen) mantıkta (0,1) değerlerini almaktadır. Çalışmada taşınmaz değer faktörlerini keskin kümelerle tanımlanması yerine, doğası gereği daha yorumlanabilir olan bulanık mantıkla [0,1] değer aralığında tanımlanmaktadır. Her faktörün bulanık mantık üyelikleri (Linear, Gaussian, Small vb. ) belirlenirken faktörlerin taşınmaz değerine olan ağırlığı göz önüne alınmıştır. Böylece bütün veriler birbiri ile kıyaslanabilecek ve üst üste bindirilerek tek bir veri elde edilebilecek konuma gelmiştir. Sonuç olarak Bulanık mantık ile yapılan nominal değerleme işlemlerinin, arazi değer haritalarının üretilmesinde veya değer gruplarının belirlenerek parsel bazlı değerlemede akılcı bir yol olduğu ve gerçeğe yakın sonuçlar verdiği görülmüştür.

Anahtar Sözcükler: Coğrafi Bilgi Sistemleri, Bulanık Mantık, Taşınmaz Değerleme, Nominal Değerleme Yöntemi

Bildiri tam metni için tıklayınız.

Yüksek Lisans Tezi: “Bulanık Mantık ile Coğrafi Bilgi Teknolojilerini Kullanarak Taşınmaz Değerlemesi: Sarıyer-İstanbul Örneği”

Posted on 25/06/2014 by arifcagdas Posted in arazi yönetimi, kbs, tez

İTÜ Bilişim Enstitüsü Coğrafi Bilgi Teknolojileri Lisansüstü Programı öğrencisi Mustafa Andaç DERİNPINAR tarafından Doç. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU danışmanlığında hazırlanan “Bulanık Mantık ile Coğrafi Bilgi Teknolojilerini Kullanarak Taşınmaz Değerlemesi: Sarıyer-İstanbul Örneği” konulu yüksek lisans tezi tamamlanmıştır.

ÖZET

Bu çalışmada, öncelikle literatürde ve örnek çalışmalardaki nominal değerleme faktörleri ve ağırlıkları bulunmuştur. İstanbul ili Sarıyer ilçesi çalışma alanı örneğiyle, bu değerleme faktörleri incelenmiş, kıyaslanarak gruplandırılmış ve değerlemeye etkisi olan faktörler belirlenmiştir. Çalışmada faktörler bölgeye göre değiştirilebilir. Bu çalışmada önemli görülen ve uygulaması yapılan taşınmaz değerleme faktörleri dört ana grupta toplanmıştır. Bu gruplar ve kapsadığı faktörler şunlardır;

Toplu taşımaya yakınlık kapsamında altında demiryolu metro duraklarına yakınlık, karayolu otobüs duraklarına yakınlık, denizyolu iskelelere yakınlık faktörleri belirlenmiştir.
Kamu hizmetlerine yakınlık kapsamında kamu kurumlarına yakınlık, eğitim kurumlarına yakınlık, sağlık kurumlarına yakınlık, dini birimlere yakınlık, ve kültürel/sosyal tesislere yakınlık faktörleri belirlenmiştir.
Planlama başlığı altında ise izin verilen kat adedi, imar durumu ve üst düzey yola çıkış faktörleri belirlenmiştir.
Kullanım düzeyi kapsamında, eğim, bakı ve manzara faktörleri irdelenmiştir.

Bu faktörler için Sarıyer ilçesinin araştırma amaçlı kullanılan veri altlıkları ve web tabanlı harita servislerinden sayısallaştırma yoluyla elde edilmiştir.

Taşınmaz değerleme faktörleri klasik (boolen) mantıkta kullanıldığında, üretilen verilerde yalnızca 0 ve 1 değerlerini alabilmektedir. Gerçekte taşınmaz değer faktörlerini keskin kümelerde tanımlamak yerine, doğası gereği daha yorumlanabilir yani 0 ve 1 değerleri arasını alabilecek bir şekilde tanımlanmalıdır. Bulanık mantık 0 ve 1 arasındaki değerleri de alarak üretilmektedir. Bütün faktörlerde üretilen analiz sonuçları bulanık mantık üyeliklerine alınarak 0 ve 1 arası piksel değerlerine getirilmiştir. Böylece bütün veriler birbiri ile kıyaslanabilecek ve üst üste bindirilerek tek bir veri elde edilebilecek konuma gelmiştir. Bulanık mantık üyeliklerinin diğer avantajı ise, üyeliğe alınan değer faktörü davranışının bulanık mantığa [0,1] genel bir üyelik fonksiyonu grafiği ile tanımlanabilmesidir. Değer faktörlerine ait üyelik fonksiyonlarının belirlenmesinde, Small, Gaussian, Linear, Near, Large bulanık mantık üyelikleri kullanılmıştır. Örneğin; eğim faktörü üyeliğe alınırken Lineer (5,45) fonksiyonu kullanılmış, eğim 0 ve 5 derece arasında 1, dik eğime kadar lineer olarak 0 a kadar azalan bir grafik kullanılmıştır. Belirlenen üyelik faktör gruplarının bütünleşik değerlemesinde AND ve OR bindirme tipleri kullanılmıştır.

Sonuç olarak Bulanık mantık ile yapılan nominal değerleme işlemlerinin, arazi değer haritalarının üretilmesinde veya değer gruplarının belirlenerek, parsel bazlı değerlemede akılcı bir yol olduğu ve gerçeğe yakın sonuçlar verdiği görülmüştür. Coğrafi bilgi teknolojileri ile bulanık mantık kullanılarak Taşınmaz Değer haritası üretimi için farklı tür ve değerdeki verileri aynı ortamda bütünleştirerek, kullanıcıya kolay yorum yapabilme, bulanık üyeliklere alarak birçok sınırlandırmayı istenilen ivme ile verebilme yeteneğini sağlayabilme, gerçek değere yaklaşım ve otomatik analiz edilerek büyük verilerde kolaylıkla sonuç üretebilme yeteneğini sağlamaktadır.

Anahtar kelimeler:

Taşınmaz Değerleme, Coğrafi Bilgi Teknolojileri, Bulanık Mantık, Nominal Değerleme Kriterleri

Hazırlayan:

Mustafa Andaç DERİNPINAR

Tez Danışmanı:

Doç. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU (İTÜ / GYTE)

Tez Jürileri:

Prof. Dr. Rahmi Nurhan ÇELİK (İTÜ)

Doç. Dr. Halis SAKA (GYTE)

Savunma Tarihi:

25 Haziran 2014