Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU

Category Archives: afet yönetimi

Yüksek Lisans Tezi: “CBS Yardımıyla Heyelan Risk Analizi: Fındıklı (Rize) Örneği”

Posted on by Posted in adys, afet yönetimi, cbs, tez

GTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri Lisansüstü Programı öğrencisi Yalçın ŞAHİN tarafından Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU danışmanlığında hazırlanan “ Coğrafi Bilgi Sistemleri Yardımıyla Heyelan Risk Analizi: Fındıklı (Rize) Örneği” konulu yüksek lisans tezi tamamlanmıştır.

ÖZET

Ülkemizin en fazla yağış alan ve engebeli bölgelerinden biri olan Karadeniz Bölgesi’nde en çok can ve mal kaybına neden olan doğal afet heyelandır. Bu kayıpların en aza indirilmesi için potansiyel heyalan alanlarının belirlenmesi ve bu alanlara ilişkin gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu kapsamda heyelan duyarlılık analizlerinin yapılması; kayıpların azaltılmasında, sosyal yaşamın verimli yürütülmesinde ve mühendislik projeleri planlamalarında kolaylıklar sağlamaktadır. Bu çalısmada, Rize ili, Fındıklı İlçe sınırlarında heyelan duyarlılık (tehlike) haritasının oluşturulması ve Rize İl Özel İdaresi yetki alanı içerisinde belirlenen unsurlara ilişkin zarar görebilirlik ve risk analizleri, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknikleri bulanık mantık teknikleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada heyelana etki eden topoğrafya, toprak, arazi kullanımı, jeoloji, akarsu, idari sınır, yol, yol sanat yapısı ve duvar yapı verileri kullanılmıştır. Bu veriler ilgili kamu kurumlarından temin edilmiş ve coğrafi veriler uygun topolojik yapıda düzenlenmiştir. Oluşturulan heyelan duyarlılık haritasının güvenirliliğinin test etmek amacıyla heyelan envanter haritası ve heyelan duyarlılık haritası karşılaştırılmıştır.  Üretilen heyelan duyarlılık haritasının kontrolü ile çok yüksek ve yüksek derecede duyarlı bölgeler bazında toplamda % 81 doğruluk olduğu tespit edilmiştir. Zarar görebilirlik ve risk analizi unsurları olarak, Rize İl Özel İdaresi yetki alanı içerisinde yer alan yol envanteri verileri, yol sanat yapı ve duvar yapı verileri belirlenmiş ve değerlendirmeler gerçekleştirilmiştir.

Anahtar kelimeler: Heyelan, Tehlike, Duyarlılık, Zarar Görebilirlik, Risk, Bulanık Mantık, Coğrafi Bilgi Sistemleri,
Rize.

Hazırlayan:

Yalçın ŞAHİN

Danışman:

Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU (GTÜ)

Jüri Üyeleri:

Doç. Dr. Cemal Özer YİĞİT (GTÜ)

Doç. Dr. Çiğdem GÖKSEL (İTÜ)

Savunma Tarihi:

02 Ağustos 2019

Yüksek Lisans Tezi:”CBS Ortamında Makine Öğrenmesi ve İstatistiksel Yöntemler Kullanılarak Heyelan Duyarlılık Haritalarının Üretilmesi”

Posted on by Posted in adys, afet yönetimi, cbs, tez

GTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri Lisansüstü Programı öğrencisi Gevher ALTÜRK tarafından Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU danışmanlığında hazırlanan “ Coğrafi Bilgi Sistemleri Ortamında Makine Öğrenmesi ve İstatistiksel Yöntemler Kullanılarak Heyelan Duyarlılık Haritalarının Üretilmesi: Rize Taşlıdere Havzası Örneği” konulu yüksek lisans tezi tamamlanmıştır.

ÖZET

Bu çalışmada Rize ili Taşlıdere havzası içerisinde sığ heyelanlara ilişkin heyelan duyarlılık analizinin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla; makine öğrenmesi ve istatistiksel yöntemler kullanılarak heyelan duyarlılık analizi ve modelin havzadaki performansı değerlendirilmiştir. Buna göre; drenaj alanı içerisinde yapılan araştırmalar 4 aşamada gerçekleştirilmiştir: (i) Öncelikle konuya ilişkin ulusal ve uluslararası literatür değerlendirilmiştir ve çalışma sahasının genel özellikleri incelenmiştir; (ii) Havzaya ait sığ heyelan envanterinin oluşturulmasına yönelik ayrıntılı araştırmalar yürütülmüştür; (iii) YSA analizi için uygun parametre kestirimi gerçekleştirilmiş ve daha sonra analiz yapılmıştır; (iv) Elde edilen duyarlılık haritasının performans değerlendirmesi yapılmıştır.

Heyelan duyarlılık haritasının üretilmesinde girdi parametresi olarak, heyelan oluşumunda etkili olduğu arazi çalışmaları sırasında gözlenen 15 parametre kullanılmıştır. Bu parametreler; arazi kullanımı, litoloji, yükselti, eğim, bakı, pürüzlülük, plan eğriselliği, profil eğriselliği, pürüzlülük indeksi, akarsu aşındırma gücü indeksi, topoğrafik nemlilik indeksi, LS faktörü, drenaj yoğunluğu, drenaja olan mesafe, yol yoğunluğu ve yola olan mesafedir. Heyelan duyarlılık haritası, sayısallaştırılan envanter haritası ve girdi parametreleri kullanılarak, Frekans Oranı (FO), Lojistik Regresyon(LR) ve Yapay Sinir Ağları (YSA) yöntemleri ile üretilmiştir. Üretilen harita, çok düşük, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek olmak üzere 5 duyarlılık sınıfına ayrılmıştır. Üretilen duyarlılık haritasının performans değerlendirmesinde ROC (Relative Operating Curve) eğrisi altında kalan alan olan AUC (Area of Under the Curve ) kullanılmış ve AUC değeri FO 0,72, LR 0.83,YSA 0.87 olarak elde edilmiştir. 

Anahtar kelimeler: Heyelan, CBS, Duyarlılık, Yapay Sinir ağları, Frekans Oranı, Lojistik Regresyon

Hazırlayan:

Gevher ALTÜRK

Danışman:

Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU (GTÜ)

Jüri Üyeleri:

Doç. Dr. İsmail ÇÖLKESEN (GTÜ)

Dr. Öğretim Üyesi Emrehan Kutluğ ŞAHİN (Bolu Abant İ.B.Üniv.)

Savunma Tarihi:

01 Ağustos 2019

In FIG Working week 2015, Developing Interoperable Geographic Data Model for the Mitigation Phase of Disaster Management

Posted on by Posted in afet yönetimi, cbs, English, Etkinlikler, Tucbs

FIG Working week 2015, 17-21 May 2015, Sofia, Bulgaria,

Developing Interoperable Geographic Data Model for the Mitigation Phase of Disaster Management

Arif Cagdas AYDINOGLU and Bekir TASTAN, Turkey

 

[abstract] [paper] [handouts]

Keywords: Geographic Information Systems, Mitigation Phase of Disaster Management, Geographic Data Model, Data Requirement Analysis, Interoperability.

SUMMARY

Manmade and natural disasters have been increasing day by day and cause great human and properties losses. Hazard is a dangerous fact or activity that can leads to loss of life, health effects, social and economic losses. Vulnerability is a feature of a society that makes it susceptible to the destructive outcomes of the hazardous event. The interaction of hazard and vulnerability creates the risk of disaster. Mitigation stage refers to activities such as determination of disaster hazard and risk and avoidance of damages, prevention of its effects or minimization, taking measures to compensate inevitable losses. It is an intricate issue in the whole sequence of emergency management requiring full and quick collaboration between diverse actors in diverse sectors. Geographic Information Systems (GIS) will facilitate to diminish of calamitous results of disasters and protect lives and properties with dynamic use in mitigation phase of disaster management. For effective management of disasters as a priority, data requirement analysis were accomplished for mitigation phase of disaster management after determining disaster types such as earthquake, flooding, landslide, forest and urban fire. Developing an interoperable geographic data model is a new approach for Turkey that enables using the data corporately and successfully. This model are object-oriented model and based on ISO/TC 211 Geographic Information standards. The model is fully described with Unified Modeling Language (UML) class diagram and converted to Geographic Markup Language (GML) of OGC. The model compliant with Turkey National GIS specifications can be starting point for geographic data providers in Turkey to determine disaster risk that has significance because of the increasing of natural or man-made disasters. When data sets are produced with these standards, risk map will be produced effectively and data sharing will be possible between different actors.

 

The Congress web site: http://www.fig.net/fig2015/