Afet Tipleri

Dünya Afetleri 2009 yılı raporu verilerine göre 1999-2008 yıllar arasında dünyada 7191 adet kayıt altına alınabilmiş afet meydana gelmiştir. Bu afetler de toplam 1.243.480 kişi hayatını kaybetmişken 2.695.812.000 kişi de bu afetlerden çeşitli sebeplerle etkilenmiştir. Bu 10 senelik dilim içinde afetlerin dünyaya verdiği madi zarar 1.082.391.000.000 amerikan doları olarak belirlenmiştir.

 Türkiye’de en çok yaşanan afetler; deprem, sel ve taşkınlar, yangın ve çığ olmak üzere 4 grupta toplanmaktadır. Jeolojik yapı ve fayların yapısı nedeniyle depremler; yağış miktarı, bitki örtüsü, arazi kullanımı, jeomorfolojik özellikler nedeniyle sel ve taşkınlar; konum, insan faktörü, jeomorfolojik özellikler ve iklim özellikleri nedeniyle yangınlar; bitki örtüsü, iklim özellikleri ve jeomorfolojik özellikleri nedeniyle çığ afeti gerçekleşmektedir.

Türkiye’de 1900-2010 yıllar arasında;

• en fazla görülen 5 afet: Deprem, Kaza, Sel, Heyelan, Yangın
• en fazla ölüme sebep olan 5 afet: Deprem, Yangın, Kaza, Sel, Salgın Hastalık,
• en fazla insanı etkileyen 5 afet: Deprem, Sel, Salgın Hastalık, Fırtına, Heyelan
• en fazla maddi zarar veren 5 afet: Deprem, Sel, Yangın, Heyelan, Fırtına

Proje kapsamında tüm afet ve acil durum aktivitelerinin yönetimine yönelik bir yaklaşım geliştirmek olanaksızdır. Hedeflenen, iklim değişikliği vb. etkenleri dikkate alarak 10-20 yıllık projeksiyonda Türkiye’de yaşanması beklenen muhtemel afetlerin yönetimine yönelik yaklaşımın belirlenmesidir. Örneğin; Türkiye’de Tornado afet riski şimdiye kadar görülmezken, iklim değişikliği senaryolarının paralelinde yaşanması beklenen bir afet türüdür. Bu yaklaşımla muhtemel afet ve acil durum türlerine göre çalışma yürütülmektedir.

Yapılan araştırmalar kapsamında, toplam 41 afet-acil durum türü belirlenmiştir. Böylelikle afet türleri iki gruba ayrılmıştır. 1. Grup Türkiye’de en fazla görülen, en fazla ölüme sebep olan, en fazla insanı etkileyen ve en fazla maddi zarar veren afet türleridir.   Diğer afet türleri 2. grup olarak tanımlanmaktadır.

–     1. grup afet türleri; Deprem, Sel, Yangın, Heyelan, Fırtına, Kaza, Salgın hastalık, Çığ olarak belirlenmiştir. Bu afet türleri Türkiye’de karşılaşılan ve öncelikli yönetim ihtiyacı olan afetler olarak belirlenmiştir.

–     2. grup afet türleri; Endüstriyel Kaza, Kuraklık, Tsunami, Yıldırım düşmesi, vb. afet türleri olarak 1. grubun dışındaki afet türleridir.

afet türleri

Afet ve Acil Durum türlerinin neler olduğu ve küresel boyutta nasıl algılandığı irdelenmiştir. Tabloda görüldüğü gibi ABD, Kanada, Avustralya vb. birçok ülkedeki yasalar ve ilgili kuruluşların çalışmaları incelendiğinde tanımlanan 40’ın üzerinde afet türünün olduğu görülmüştür.

1 grup afet türleri için Alan Çalışması ile aktörlere uygulanacak kullanıcı gereksinim analizine göre, afet yönetiminin farklı evrelerinde coğrafi veriye ihtiyaç duyulan aktiviteler, aktivite-veri, aktivite-iş ve aktivite-aktör tabloları oluşturulmaktadır. İlgili konularda belirlenen araştırmacılar analizleri tamamlanmaktadır. 2. grup afet türleri için örnek çalışmalar elde edilerek analiz edilmektedir.İnternet tabanlı alan çalışmasının uygulanmasında yeterli bilgi alınamayacağı düşünülerek, toplantı katılımcılarının sektör tecrübelerinden yararlanılarak görüşme yapılacak aktörler belirlenmektedir.