Yangın

Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının neden olduğu doğal afettir. Yangın afeti türüne gore dörde ayrılır.

• A Sınıfı Yangınlar: Katı madde yangınlarıdır. Bunlar odun kömür gibi maddelerdir.
• B Sınıfı Yangınlar: Yanabilen sıvılar bu sınıfa girer. Benzin ve yağ gibi yanabilen sıvılardır.
• C Sınıfı Yangınlar: Likit petrol gazı, hava gazı, hidrojen gibi yanabilen çeşitli gazların yanması ile oluşan yangınlardır.
• D Sınıfı Yangınlar: Yanabilen metallerin ve alaşımların (Magnezyum, Lityum, Sodyum, Seryum gibi) yanmasıyla meydana gelen yangınlardır.

Yangın afeti kent ve orman olmak üzere iki gruba ayrılabilir. Çıkış nedenleri; korunma önlemlerinin alınmaması, bilgisizlik,  İhmal, Kazalar, Sabotaj, Sıçrama ve Doğa Olayları olarak sıralanabilir.

KENT YANGINI

Kent Yangını Zarar Azaltma Aktiviteleri (YAN.Z)

Yangın afet tipinin zarar azaltma aşamasının gösterimi YAN.Z şeklinde yapılmaktadır, buradaki Z afet ve acil durum yönetiminde ki ilk aşama olan zarar azaltmanın gösterimidir. Risk belirleme, risk azaltma ve planlarda değişiklik yapılması gibi bir çok farklı aktörün görev alanına giren aktivitelerden oluşur.

Yangın olayının zarar azaltma evresindeki ilk aktivite YAN.Z.01 koduyla gösterilmiştir. YAN.Z.01 kodlu aktivite risk belirlemedir ve tehlike haritası üretimi, zarar görebilirlik analizi ve risk haritası üretimi aktivitelerini kapsar. Örneğin yangın risk haritası üretilmesinde illerde itfaiyeler sorumludur. Risk haritalarının oluşturulmasında, geçmişte oluşan yangınlar, sanayi tesisleri ve diğer işyerleri, dar sokaklar, yanıcı madde stokları gibi kriterler ağırlıklı kullanılır.

Yangın afet tipinin zarar azaltma evresinde ki ikince aktivite grubu olan risk azaltma YAN.Z.02 koduyla gösterilmiştir. Risk azaltma; teknik altyapı planlaması, sosyal altyapı planlaması, enerji santralleri planlaması, hassas bölge planlaması, yapıların planlanması, yolların planlanması ve riskli yapıların çevre planlaması aktivitelerinden oluşmaktadır. Altyapı tesislerinin planlanması, yangın afetinin önlenmesi ve müdahalesi bakımından en önemli aktivitelerden bir tanesidir. Teknik altyapı tesislerinin belirlenmesi müdahale aktiviteleri için büyük önem taşımaktadır ve bu tesislerin afet olayı için yetersizliğinin belirlenmesi durumunda acil olarak tesis edilmesi gerekliliği mevzuatta belirtilmiştir.

Yangın olayının zarar azaltma evresinde ki son aktivite grubu olan planlarda değişiklik yapılması YAN.Z.03 koduyla gösterilmiştir. Planlarda değişiklik yapılması; bölge planlarının değiştirilmesi, çevre planlarının değiştirilmesi, arazi kullanım planlarının değiştirilmesi ve imar planlarının değiştirilmesi aktivitelerinden oluşmaktadır.

Kent Yangını Hazırlık Aktiviteleri (YAN.H)

Yangın afetinde hazırlık aşamasının gösterimi YAN.H şeklinde yapılmaktadır. Müdahale ekiplerinin belirlenmesi, müdahale kaynaklarının belirlenmesi, yardım kaynakları planlama, tahliye planlama, tahmin ve erken uyarı sistemi ve özel önlemler alınması gibi bir çok farklı aktörün görev alanına giren aktivitelerden oluşur.

Yangın olayının hazırlık evresinde ki ilk aktivite grubu olan müdahale ekiplerinin belirlenmesi YAN.H.01 koduyla gösterilmiştir. Müdahale ekiplerinin belirlenmesi; sağlık servislerinin konumlarının belirlenmesi, ambulans istasyonlarının konumlarının belirlenmesi, itfaiye istasyonlarının konumlarının belirlenmesi, güvenlik birimlerinin konumlarının belirlenmesi, helikopter ekiplerinin konumlarının belirlenmesi ve söndürme teknelerinin konumlarının belirlenmesi aktivitelerinden oluşmaktadır.

Yangın olayının hazırlık evresinde ki ikinci aktivite grubu olan müdahale kaynaklarının belirlenmesi YAN.H.02 koduyla gösterilmiştir. Müdahale kaynaklarının belirlenmesi; itfaiye havuzlarının konumlarının belirlenmesi, su sağlama noktalarının konumlarının belirlenmesi, pompa istasyonlarının konumlarının belirlenmesi, su tanklarının konumlarının belirlenmesi, sarnıçların konumlarının belirlenmesi ve hidrantların konumlarının belirlenmesi aktivitelerinden oluşmaktadır.

Yangın olayının hazırlık evresinde ki üçüncü aktivite grubu olan yardım kaynaklarının belirlenmesi YAN.H.03 koduyla gösterilmiştir. Yardım kaynakları planlama; sivil savunma malzeme depolarının konumlarının belirlenmesi, ecza depolarının konumlarının belirlenmesi ve temel ihtiyaç malzeme depolarının konumlarının belirlenmesi aktivitelerinden oluşmaktadır.

Yangın olayının hazırlık evresinde ki dördüncü aktivite grubu olan tahliye planlama.YAN.H.04 koduyla gösterilmiştir. Tahliye planlama; kabul bölgelerinin belirlenmesi, tahliye güzergahlarının belirlenmesi, kabul bölgelerinin kapasite ve üst yapı ihtiyaçlarının belirlenmesi, önemli evrakların taşınacağı güvenli bölgelerin belirlenmesi ve önemli evrakların taşınma güzergahlarının belirlenmesi aktivitelerinden oluşmaktadır.

Yangın olayının hazırlık eversinde ki beşinci aktivite grubu olan tahmin ve erken uyarı sistemi kurulması YAN.H.05 koduyla gösterilmiştir. Tahmin ve erken uyarı sistemi;tahmin ve erken uyarı sisteminin kurulması ve devriye kontrol noktalarının belirlenmesi aktivitelerinden oluşmaktadır.

Yangın olayının hazırlık evresinde ki son aktivite grubu olan özel önlemler alınması YAN.H.06 koduyla gösterilmiştir. Alarm sistemi kurulacak yerlerin belirlenmesi aktivitesi özel önlemler alınması kapsamında değerlendirilir. Yönetmeliklerde yangın güvenlik bakımından korunması ve kontrol edilmesi gereken binalar açıkça belirtilmiştir.

Kent Yangını Müdahale Aktiviteleri (YAN.M)

Örnek yangın olayında müdahale aşamasının gösterimi YAN.M şeklinde yapılmaktadır. Doğrudan insan hayatına müdahale etmesi nedeniyle sistemin en etkin kullanılması gereken aşaması olan müdahale aşaması; etki alanı belirleme, etki analizi, müdahale planlama, müdahale ekipleri seçimi, müdahale ekiplerini yönlendirme, tahliye planlama, ve yardım planlama gibi bir çok farklı aktörün görev alanına giren aktivitelerden oluşur.

Yangın olayının müdahale evresinde ki ilk aktivite grubu olan etki alanı belirleme YAN.M.01 koduyla gösterilmiştir. Etki alanı belirleme; yangın konumunun belirlenmesi, yangının modellenmesi ve yangın etki alanının belirlenmesi aktivitelerinden oluşur. Etki alanı belirleme aktiviteleri yangın olayının kaydının gerçekleştirilmesi, yangın olayının etki alanının belirlenmesi, güvenlik gerektiren yapıların belirlenmesi, muhtemel yağmacılık ve kargaşa bölgelerinin tespit edilmesi, giriş-çıkış yasağının uygulanacağı bölgelerin belirlenmesi ve trafik kontrol noktalarının belirlenmesi işlem adımlarından oluşur.

Yangın olayının müdahale evresinde ki ikinci aktivite grubu olan etki analizi YAN.M.02 koduyla gösterilmiştir. Etki analizi; yangın etki alanında bulunan üstyapı tesislerinin belirlenmesi, yangın etki alanında bulunan ulaşım yollarının belirlenmesi ve yangın etki alanında bulunan altyapı tesislerinin belirlenmesi aktivitelerinden oluşmaktadır. Yapımında kullanılan malzeme veya içerisinde bulundurduğu maddeler nedeniyle yangının sıçramasının afetin boyutunu artıracağı düşünülen binalar ile güvenlik bakımından korunması gereken binalar tespit edilerek gerekli önlemler alınır.

Yangın olayının müdahale evresinde ki üçüncü aktivite grubu olan müdahale planlama YAN.M.03 koduyla gösterilmiştir. Müdahale planlama; yangın söndürme müdahale planı, güvenlik gerektiren binalara yapılacak müdahalenin planlanması, tehlikeli madde içeren binalara yapılacak müdahalenin planlanması, üstyapı tesislerine yapılacak müdahalenin planlanması, altyapı tesislerine yapılacak müdahalenin planlanması, ulaşım yollarına yapılacak müdahalenin planlanması ve güvenlik planlanması aktivitelerinden oluşmaktadır.

Yangın olayının müdahale evresinde ki dördüncü aktivite grubu olan müdahale ekipleri seçimi M.04 koduyla gösterilmiştir. Müdahale ekipleri seçimi; itfaiye araçlarının seçimi, ambulans araçlarının seçimi, güvenlik birimlerinin seçimi, sivil savunma seçimi, doğalgaz/elektrik ekiplerinin seçimi, helikopter ekiplerinin seçimi, söndürme teknelerinin seçimi ve sağlık servislerinin seçimi aktivitelerinden oluşmaktadır.

Yangın olayının müdahale evresinde ki beşinci aktivite grubu olan müdahale ekipleri yönlendirme YAN.M.05 koduyla gösterilmiştir. Müdahale ekipleri yönlendirme; itfaiye araçlarının yönlendirilmesi, ambulansların yönlendirilmesi, güvenlik ekiplerinin yönlendirilmesi, sivil savunma ekiplerinin yönlendirilmesi, doğalgaz/elektrik ekiplerinin yönlendirilmesi, helikopter ekiplerinin yönlendirilmesi, söndürme teknelerinin yönlendirilmesi ve ambulansların sağlık servislerine yönlendirilmesi aktivitelerinden oluşmaktadır.

Yangın olayının müdahale evresinde ki altıncı aktivite grubu olan tahliye planlama YAN.M.06 koduyla gösterilmiştir. Tahliye planlama; tahliye bölgelerinin ve binaların belirlenmesi, önemli evrakların konumlarının belirlenmesi, kabul bölgelerinin belirlenmesi, ekiplerin tahliye bölgelerine yönlendirilmesi ve tahliye güzergahının belirlenmesi aktivitelerinden oluşmaktadır. Tahliye işlemi olay yerinin tamamen boşaltılması ya da seyrekleştirilmesi şeklinde iki türlü uygulanabilmektedir.

Yangın olayının müdahale evresinde ki son aktivite grubu olan yardım planlama YAN.M.07 koduyla gösterilmiştir. Yardım planlama; ekiplerin yardım malzeme depolarına yönlendirilmesi, ekiplerin afet bölgelerine yönlendirilmesi ve ekiplerin kabul bölgesine yönlendirilmesi aktivitelerinden oluşmaktadır. Hazırlık aşamasında konumları belirlenen zaruri ihiyaç malzemeleri depoları, ecza depoları, çadır ve benzeri eşyaları içeren sivil savunma depolarında bulunan yardım  malzemelerinin görevlendirilen birliklerce depolardan alınarak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması işlemi bu aktivitenin bir parçasıdır.

Kent Yangını İyileştirme Aktiviteleri (YAN.I)

Yangın olayında iyileştirme aşamasının gösterimi YAN.İ şeklinde yapılmaktadır. İyileştirme aşaması; iyileştirme ve yeniden yapılanma aktivite gruplarından oluşmaktadır.

Yangın olayının iyileştirme evresinde ki ilk aktivite grubu olan iyileştirme YAN.İ.01 koduyla gösterilmiştir. İyileştirme; yıkılacak ve onarılacak üstyapı tesislerinin belirlenmesi ve yıkılacak ve onarılacak altyapı tesislerinin belirlenmesi aktivitelerinden oluşmaktadır.

Afetin boyutuna göre bir yerleşim yerinde ki binaların kullanılmayacak derecede hasar görmesinden başka, bölgede bulunan ticaret yerlerinin zarar görmesi de halkın ekonomik yönden büyük zarar görmesine sebep olabilir.

Yangın olayının iyileştirme evresinde ki ikinci aktivite grubu olan yeniden yapılanma YAN.İ.02 koduyla gösterilmiştir. Yeniden yapılanma; afet kadastrosu, yeni yerleşim yerlerinin belirlenmesi, arsa temini, altyapı planlama ve üstyapı planlama aktivitelerinden oluşmaktadır.